Gross Margin (GM) là thước đo quan trọng cho hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nó thể hiện tỷ lệ phần trăm doanh thu còn lại sau khi trừ đi chi phí trực tiếp sản xuất/cung cấp sản phẩm/dịch vụ. Bài viết này sẽ đi sâu vào giải thích công thức tính GM, vai trò của nó trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh, cũng như cách thức áp dụng GPM để đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt.

Gross margin là gì?

Gross Margin (GM), hay biên lợi nhuận gộp, là một chỉ số tài chính quan trọng thể hiện tỷ lệ phần trăm doanh thu mà doanh nghiệp giữ lại sau khi trừ đi giá vốn hàng bán (COGS). COGS bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm/dịch vụ. Chẳng hạn như nguyên vật liệu, nhân công trực tiếp, chi phí vận chuyển...

Cách tính gross margin - biên lợi nhuận gộp

Để tính được chỉ số gross margin, chúng ta thực hiện theo các bước sau:

• Xác định doanh thu: Doanh thu là tổng số tiền thu được từ việc bán sản phẩm/dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Doanh nghiệp có thể lấy số liệu này từ báo cáo tài chính.
• Xác định giá vốn hàng bán: Giá vốn hàng bán là chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm/dịch vụ. Các khoản chi phí này bao gồm: Nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất khác. Doanh nghiệp có thể lấy số liệu giá vốn hàng bán từ báo cáo kết quả kinh doanh.

Cách tính biên lợi nhuận gộp

(Doanh thu - Giá vốn hàng bán) / Doanh thu * 100%

Xem thêm: Kế hoạch tài chính cho Startup

Gross margin có ý nghĩa gì?

Gross Margin (GM) đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Dưới đây là một số ý nghĩa chính của chỉ số này:

Đánh giá hiệu quả kinh doanh

Nếu GM cao cho thấy doanh nghiệp đang kiểm soát tốt chi phí và tạo ra lợi nhuận tốt từ hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp có thể sử dụng lợi nhuận này để tái đầu tư, mở rộng hoạt động hoặc trả cổ tức cho cổ đông.

Nếu GM thấp chính là cảnh báo doanh nghiệp có thể đang gặp vấn đề về quản lý chi phí hoặc giá bán sản phẩm/dịch vụ thấp. Lúc này, doanh nghiệp cần xem xét các giải pháp để cải thiện hiệu quả hoạt động. Ví dụ như giảm chi phí sản xuất, tăng giá bán hoặc thay đổi chiến lược marketing.

So sánh hiệu quả giữa những doanh nghiệp cùng ngành

GM là một thước đo hữu ích để nhà đầu tư so sánh hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp cùng ngành. Doanh nghiệp có GM cao hơn các đối thủ cạnh tranh có thể có lợi thế về khả năng sinh lời.

Đánh giá khả năng sinh lời

GM cao thể hiện doanh nghiệp có khả năng sinh lời tốt từ hoạt động kinh doanh. Như vậy đơn vị có thể tận dụng lợi nhuận để tái đầu tư cho hoạt động tiếp theo. Ngoài ra có thể mở rộng hoạt động hoặc trả cổ tức cho cổ đông.

Doanh nghiệp cũng cần theo dõi GM theo thời gian để đánh giá khả năng sinh lời của mình. Nếu GM có xu hướng giảm thì cần tìm ra nguyên nhân. Từ đó đưa ra các giải pháp khắc phục để giải quyết vấn đề khó khăn.

Gross margin là cơ sở để quyết định kinh doanh

GM là thông tin quan trọng giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định về giá bán, chi phí sản xuất, chiến lược marketing... Doanh nghiệp cần sử dụng GM kết hợp với các chỉ số khác để đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt. Ví dụ, doanh nghiệp có thể tăng giá bán nếu GM cao và nhu cầu thị trường cao, hoặc giảm chi phí sản xuất nếu GM thấp.

Các yếu tố ảnh hưởng đến Gross margin

Gross Margin (GM) được coi là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy cũng có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến Gross Margin, bao gồm:

Giá vốn hàng bán

Giá vốn hàng bán là chi phí liên quan đến sản xuất hoặc mua hàng hóa để bán cho khách hàng, bao gồm các khoản chi phí sau:

• Giá nguyên vật liệu: Chiếm tỷ trọng lớn trong giá vốn hàng bán. Giá nguyên vật liệu tăng sẽ khiến GM giảm và ngược lại. Doanh nghiệp cần theo dõi biến động giá nguyên vật liệu để có chiến lược mua hàng phù hợp, đảm bảo lợi nhuận.
• Chi phí nhân công: Chi phí nhân công trực tiếp liên quan đến sản xuất sản phẩm cũng ảnh hưởng đến GM. Doanh nghiệp cần có chính sách quản lý chi phí nhân công hiệu quả, ví dụ như nâng cao năng suất lao động, sử dụng máy móc tự động hóa...
• Chi phí sản xuất khác: Bao gồm chi phí vận chuyển, khấu hao máy móc... cũng ảnh hưởng đến GM. Doanh nghiệp cần tối ưu hóa quy trình sản xuất, lựa chọn nhà cung cấp uy tín để giảm thiểu chi phí sản xuất khác.

Doanh thu

Mục doanh thu là một khoản mục trong báo cáo tài chính thể hiện tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà doanh nghiệp đã bán cho khách hàng trong một kỳ kế toán nhất định. Nó cũng ảnh hưởng đến Gross margin thông qua các yếu tố sau:

• Doanh thu bán hàng tăng: GM có thể tăng nếu doanh nghiệp bán được nhiều sản phẩm hơn với giá bán ổn định hoặc tăng. Doanh nghiệp cần tập trung vào các hoạt động marketing, bán hàng để tăng doanh thu.
• Giá bán sản phẩm: GM tăng khi doanh nghiệp tăng giá bán sản phẩm, giả sử chi phí sản xuất không thay đổi. Doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường, phân tích đối thủ cạnh tranh để đưa ra mức giá bán phù hợp, đảm bảo lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.

Xem thêm: Đo lường và tối ưu hóa doanh thu định kỳ - recurring revenue

Hiệu quả hoạt động

Việc quản lý chi phí hiệu quả cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến GM. Trong đó nếu giảm thiểu lãng phí, tối ưu hóa quy trình sản xuất giúp giảm giá vốn hàng bán cũng giúp tăng GM. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống cơ cấu chi phí trong doanh nghiệp hiệu quả, áp dụng các công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Ngoài ra năng suất lao động cao giúp giảm chi phí nhân công, tăng GM. Doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo nhân viên, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng làm việc. Như vậy cũng thúc đẩy chỉ số GM tăng lên.

Bên cạnh đó, sản phẩm chất lượng cao giúp doanh nghiệp bán được giá cao hơn. Từ đó giúp tăng GM. Doanh nghiệp cần chú trọng vào kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo sản phẩm đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của khách hàng.

Yếu tố khác

Ngoài những yếu tố chính được đề cập ở trên, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Gross Margin (GM) của doanh nghiệp.

• Ngành nghề kinh doanh: Mỗi ngành nghề có mức GM trung bình khác nhau. Doanh nghiệp cần so sánh GM của mình với mức trung bình của ngành để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh.
• Chu kỳ kinh tế: GM có thể giảm trong giai đoạn suy thoái kinh tế do nhu cầu tiêu dùng giảm và giá nguyên vật liệu tăng. Doanh nghiệp cần có chiến lược kinh doanh phù hợp để ứng phó với biến động của chu kỳ kinh tế.

Làm thế nào để tăng lợi nhuận gộp?

Tăng lợi nhuận gộp là mục tiêu của mọi doanh nghiệp để gia tăng lợi nhuận và cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh. Dưới đây là một số cách thức hiệu quả để tăng GM:

• Tăng doanh thu: Mở rộng thị trường, tiếp cận khách hàng tiềm năng ở các thị trường mới. Phát triển sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu thị trường, tạo sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Đồng thời cải thiện dịch vụ khách hàng, nâng cao trải nghiệm khách hàng, tăng tỷ lệ giữ chân khách hàng và khuyến khích mua hàng.
• Giảm giá vốn hàng bán: Bằng cách tối ưu hóa quy trình sản xuất, sử dụng công nghệ tiên tiến, tự động hóa, cải thiện năng suất lao động, giảm thiểu lãng phí. Tìm kiếm nhà cung cấp uy tín, mua nguyên vật liệu với giá tốt, đảm bảo chất lượng. Đàm phán giá cả, lựa chọn nhà cung cấp có giá cả cạnh tranh, thương lượng để có mức giá tốt nhất.
• Quản lý chi phí hiệu quả: Kiểm soát chi phí sản xuất, theo dõi và phân tích và cắt giảm chi phí không cần thiết. Cùng với đó là tận dụng công nghệ, sử dụng phần mềm quản lý tối ưu hóa quy trình. Nâng cao ý thức tiết kiệm khuyến khích nhân viên sử dụng tài nguyên hiệu quả.
• Cải thiện chất lượng sản phẩm: Bằng việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường. Kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng. Xây dựng thương hiệu mạnh để tạo dựng uy tín và niềm tin cho sản phẩm, giúp bán giá cao hơn.

Như vậy có thể thấy Gross Profit Margin (GM) - chỉ số quan trọng đánh giá hiệu suất kinh doanh. Việc hiểu rõ công thức và vai trò giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt, tăng lợi nhuận và cạnh tranh hiệu quả. Theo dõi và phân tích GM là biện pháp quan trọng, hướng doanh nghiệp đến sự phát triển bền vững.